Cá rô phi là loài cá nước ngọt dễ nuôi, có giá trị kinh tế cao và được thị trường ưa chuộng. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, bệnh liên cầu khuẩn trên cá rô phi gây lồi mắt xuất huyết… thường bùng phát mạnh vào mùa xuân – hè, đặc biệt nghiêm trọng trong vụ hè 2019, làm giảm sản lượng cá nuôi.
1. Tác nhân gây bệnh
Bệnh do vi khuẩn liên cầu khuẩn Gram dương gây ra, chủ yếu là hai loài:
-
Streptococcus iniae
-
Streptococcus agalactiae
Chúng là mối đe dọa lớn với cá rô phi, điêu hồng nuôi mật độ cao trong ao và lồng bè.
2. Dấu hiệu nhận biết bệnh
-
Cá bỏ ăn, bơi lờ đờ, tụ ở tầng mặt
-
Bơi xoay vòng, mắt lồi hoặc mờ đục
-
Đen thân, xuất huyết ở da, nắp mang và gốc vây
-
Một số con chết đột ngột không biểu hiện rõ triệu chứng
-
Giải phẫu thấy gan, lách, thận sưng to, xuất huyết, tụ huyết
-
Niêm mạc ruột cá bị xung huyết và thoái hóa
3. Yếu tố làm bùng phát bệnh
-
Nhiệt độ nước cao > 31ºC
-
pH > 8, hàm lượng amonia và nitrite cao
-
Mật độ nuôi dày
-
Cá bị stress do vận chuyển, đánh bắt hoặc cho ăn không đúng cách
-
Đặc biệt xảy ra từ tháng 6–9 (miền Bắc), sau mưa rào
4. Biện pháp phòng bệnh liên cầu khuẩn trên cá rô
Người nuôi cần kết hợp các biện pháp sau:
-
Duy trì độ sâu nước ao > 2m
-
Giảm sốc cho cá khi vận chuyển và cho ăn
-
Bổ sung Vitamin C, vitamin tổng hợp và khoáng
-
Quạt nước từ 12h–18h và 22h–5h sáng, dùng lưới đen che lồng
-
Tạt C vào ao lúc nắng gắt (14–16h)
-
Dùng men vi sinh xử lý đáy định kỳ
-
Dự trữ ôxy cấp cứu
5. Hướng dẫn xử lý khi cá nhiễm bệnh
Khi phát hiện cá nhiễm bệnh:
-
Loại bỏ cá chết và yếu ngay
-
Phun/treo hóa chất xử lý môi trường
-
Ngưng cho ăn 1 ngày
-
Gửi mẫu xét nghiệm làm kháng sinh đồ
-
Cho ăn kháng sinh + Vitamin C trong 7–10 ngày
-
Sau đó, bổ sung men tiêu hóa, Vitamin C, giải độc gan thêm 10 ngày
Kết luận
Bệnh liên cầu khuẩn trên cá rô phi là mối nguy lớn cho người nuôi, đặc biệt trong mùa nắng nóng. Việc phát hiện sớm và áp dụng đồng bộ các biện pháp phòng ngừa, xử lý sẽ giúp giảm thiểu thiệt hại và duy trì hiệu quả kinh tế bền vững.
