Tạo màu nước ao nuôi là khâu quan trọng giúp duy trì môi trường ổn định cho thủy sản. Màu nước phản ánh trực tiếp chất lượng nước. Trong quá trình nuôi, màu nước có thể thay đổi. Người nuôi cần biết cách nhận diện và xử lý kịp thời để đảm bảo năng suất.
Nhân tố ảnh hưởng đến tạo màu nước ao nuôi
Màu nước cho biết tình trạng các yếu tố môi trường. Nước trong ao có màu do hợp chất hữu cơ hòa tan, không hòa tan hoặc do tảo phát triển.
Một số màu nước thường gặp:
Màu xanh nhạt (đọt chuối non)
Nguyên nhân: Do tảo lục (Chlorophyta) phát triển mạnh trong nước ngọt hoặc lợ nhạt (< 10‰).
Ý nghĩa: Đây là màu nước lý tưởng cho thủy sản. Tảo lục giúp ổn định các yếu tố thủy lý – hóa và hấp thu chất hữu cơ, giảm khí độc.
Khuyến nghị: Duy trì màu xanh nhạt để thủy sản phát triển tốt.
Màu xanh đậm (xanh rêu)
Nguyên nhân: Tảo lam (Cyanophyta) phát triển ở cả môi trường ngọt, lợ, mặn.
Tác hại: Nếu tảo lam quá nhiều, có thể tiết độc tố gây chết cá và thiếu oxy về đêm.
Giải pháp: Giảm lượng tảo bằng các biện pháp an toàn.
Màu vàng nâu (màu nước trà)
Nguyên nhân: Do tảo silic (Bacillariophyta) phát triển mạnh ở nước lợ, mặn đầu vụ nuôi.
Ý nghĩa: Màu thích hợp cho các loài thủy sản nước lợ, mặn.
Màu vàng cam (màu gỉ sắt)
Nguyên nhân: Xuất hiện ở ao mới đào trên đất phèn. Màu cam do đất phèn tiềm tàng (FeS₂) bị oxy hóa tạo váng sắt.
Giải pháp: Khử phèn trước khi thả nuôi bằng vôi hoặc bơm, xả nước nhiều lần. Đối với ao đang nuôi, rải vôi trên bờ để tránh pH giảm khi mưa.
Màu nâu đen
Nguyên nhân: Nước chứa nhiều chất hữu cơ, thường gặp ở ao cấp thoát nước kém, cho ăn dư thừa.
Tác hại: Hàm lượng oxy hòa tan thấp, dễ gây thiếu oxy cho tôm cá.
Giải pháp: Thay nước nhiều lần, dùng chế phẩm sinh học, quạt đảo nước hoặc hóa chất cung cấp oxy tức thời.
Nguyên tắc tạo màu nước ao nuôi
Màu nước là sự kết hợp của tảo và vi khuẩn. Quan sát màu giúp đánh giá chất lượng nước và đưa ra giải pháp kịp thời.
-
Tảo không được quá dày hoặc quá thưa.
-
Độ trong lý tưởng: 30 – 35 cm.
-
Gây màu ở đầu vụ hoặc khi nước mất màu.
-
Duy trì yếu tố môi trường ổn định, ao chứa sâu trên 1 m.
Kỹ thuật tạo màu nước ao nuôi hiệu quả
1. Sát trùng và gây màu
Sau khi lấy nước, sát trùng bằng Chlorine để diệt mầm bệnh. Gây màu bằng phân, cám gạo, bột đậu nành, mật đường, khoáng hỗn hợp hoặc men vi sinh chuyên dụng.
2. Kiểm tra thông số nước
Trước khi gây màu, kiểm tra và điều chỉnh:
-
pH: 7,5 – 8,5
-
Độ kiềm: 80 – 150 ppm
-
NH₃: < 0,1 mg/l
-
H₂S: < 0,03 mg/l
3. Bổ sung định kỳ
-
Mỗi 5 – 7 ngày: Thêm men vi sinh để tăng vi khuẩn có lợi, phân hủy chất hữu cơ.
-
Mỗi 10 ngày: Bón vôi CaCO₃ hoặc Dolomite (10 – 20 kg/ha) để tăng kiềm và pH.
4. Xử lý khi tảo dày
Dùng hợp chất giảm phospho, men vi sinh hoặc BKC với liều thích hợp. Sau 48 giờ, cấy lại men vi sinh.
5. Áp dụng mô hình biofloc
Với nuôi mật độ cao, cần máy thổi khí để đảm bảo oxy hòa tan. Thường xuyên bổ sung men vi sinh và khoáng để duy trì màu nước.
6. Quản lý cho ăn
Tránh cho ăn dư thừa để hạn chế ô nhiễm, giữ màu nước ổn định.
Tạo màu nước ao nuôi đúng cách giúp duy trì môi trường ổn định, hạn chế dịch bệnh và nâng cao năng suất. Người nuôi cần thường xuyên theo dõi màu nước để kịp thời điều chỉnh. Quản lý tốt màu nước chính là chìa khóa cho vụ nuôi thành công.
