Trong mô hình nuôi tôm năng suất cao, đặc biệt là tôm thẻ chân trắng, quạt nước là thiết bị bắt buộc. Việc sử dụng quạt nước trong nuôi tôm đúng cách giúp tăng hiệu quả nuôi, đảm bảo môi trường ao ổn định và giảm thiểu rủi ro tôm chết hàng loạt.
Tác dụng chính của quạt nước đối với ao tôm
1. Cung cấp oxy và giải phóng khí độc
-
Giúp tăng lượng oxy hòa tan trong ao, đặc biệt vào thời điểm oxy thấp (3h – 6h sáng).
-
Hạn chế hiện tượng tôm bị đục cơ, mềm vỏ, không lột xác được, thậm chí chết do thiếu oxy.
-
Dòng nước từ quạt giúp phân tán đều oxy từ mặt ao xuống đáy.
2. Cân bằng nhiệt độ và môi trường ao
-
Hạn chế phân tầng nhiệt trong ao – nguyên nhân gây sốc cho tôm khi thời tiết thay đổi đột ngột.
-
Giúp phân bố đều các yếu tố môi trường như pH, độ mặn, tảo, vi sinh vật…
3. Gom tụ chất thải, làm sạch đáy ao
-
Quạt nước tạo dòng chảy gom chất thải về giữa ao, giúp xiphon đáy dễ dàng, giữ nước ao luôn sạch.
-
Hạn chế khí độc H₂S, NH₃ tích tụ ở đáy gây hại cho tôm.
4. Hỗ trợ phân bố thuốc, vi sinh và thức ăn đều trong ao
-
Quạt nước giúp tôm vận động, tăng tiêu hóa, nâng cao hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR).
-
Giúp phân tán thuốc, chế phẩm sinh học đồng đều hơn.
Các loại quạt nước và cách chọn phù hợp
Phân loại quạt nước phổ biến
Hiện nay có 3 loại quạt nước thường được dùng:
-
Quạt 2 cánh, 4 cánh hoặc dạng cánh tay dài
-
Cánh nhựa: giá rẻ, phù hợp với hộ nuôi nhỏ hoặc ao thâm canh thông thường
-
Cánh lông nhím: tạo dòng mạnh, đưa oxy xuống sâu, phù hợp đáy ao lót bạt hoặc đáy cát
Lưu ý: Không nên dùng quạt lông nhím ở ao bùn hoặc chứa nhiều mùn hữu cơ vì dễ gây đục nước, ảnh hưởng hô hấp của tôm.
Quạt nước dùng điện và năng lượng mặt trời
-
Quạt chạy bằng mô tơ điện 3 pha: tạo oxy tốt, nước bắn mạnh giúp oxy khuếch tán nhanh.
-
Quạt nước năng lượng mặt trời: tiết kiệm điện, thân thiện môi trường, hiệu quả đã được kiểm chứng tại Việt Nam.
Cách lắp đặt quạt nước trong ao nuôi
Vị trí lắp đặt
-
Lắp quạt sao cho tạo dòng chảy xoáy, gom chất thải về trung tâm ao.
-
Kiểm tra hiệu quả bằng cách rải 5–10kg saponin xuống ao: nếu bọt nước gom về giữa ao là lắp đúng.
Số lượng quạt phù hợp
Phụ thuộc vào mật độ nuôi, diện tích ao và khả năng đầu tư:
-
Trung bình 1 cánh quạt đủ oxy cho 2.800 con tôm từ thả đến thu hoạch.
-
Hoặc tính theo công suất:
-
1 HP đủ cho 440 kg tôm nếu không thay nước thường xuyên
-
1 HP cho 700 kg tôm nếu ao có cống xả trung tâm và thay nước đều
-
Thời gian và tốc độ vận hành quạt nước
Khi nào cần bật quạt?
-
Bắt buộc bật từ lúc chiều tối đến 6h sáng hôm sau, đặc biệt trong giai đoạn tôm sử dụng thức ăn công nghiệp.
-
Bật quạt sau khi kiểm tra vó thức ăn, giúp gom vụn thức ăn thừa và làm sạch vùng tôm ăn.
Tốc độ và thời lượng
-
Vận tốc quạt nước: từ 80–85 vòng/phút
-
Với tôm nhỏ hoặc mật độ thấp: có thể giảm thời gian và tốc độ quay
-
Không nên tắt toàn bộ quạt đột ngột: âm thanh khi khởi động lại dễ làm tôm hoảng loạn, va đập gây thương tích
Lưu ý khi sử dụng quạt nước trong ao tôm
-
Nếu không sử dụng đúng kỹ thuật, ao sẽ tích tụ chất thải, gây ô nhiễm đáy và nước, làm giảm oxy.
-
Tôm sẽ bị stress, rối loạn tiêu hóa, phân trắng, mềm vỏ hoặc chết hàng loạt.
-
Cần kết hợp học hỏi kinh nghiệm và kiến thức kỹ thuật để đầu tư đúng loại quạt, lắp đặt và vận hành hiệu quả.
Việc sử dụng quạt nước trong nuôi tôm không chỉ giúp cung cấp oxy mà còn quyết định sự ổn định môi trường, hỗ trợ phân giải chất thải, nâng cao sức khỏe và năng suất đàn tôm. Bà con cần đầu tư đúng cách, chọn loại quạt phù hợp với điều kiện ao nuôi và luôn tuân thủ lịch trình vận hành để đạt hiệu quả cao nhất.
