Hiện tượng cá nổi đầu do thiếu ôxy là vấn đề phổ biến trong nuôi thủy sản. Đặc biệt vào ban đêm hoặc rạng sáng. Nếu không được xử lý kịp thời, cá dễ bị chết hàng loạt, gây thiệt hại lớn.
Nguyên nhân cá nổi đầu do thiếu ôxy
1. Thiếu ôxy hòa tan trong nước
Nguyên nhân chủ yếu đến từ hoạt động mạnh của vi sinh vật hiếu khí có hại hoặc mật độ tảo dày, nhất là vào ban đêm khi tảo chuyển sang hô hấp, làm giảm lượng ôxy hòa tan.
Ôxy trong ao được tạo ra nhờ:
-
Khuếch tán từ không khí
-
Quang hợp của tảo
-
Thiết bị sục khí, quạt nước
Ôxy bị tiêu hao bởi:
-
Hô hấp của cá, tảo, vi khuẩn
-
Phân hủy các chất hữu cơ lắng đáy
2. Ao ô nhiễm hữu cơ
Nước ao chứa nhiều chất hữu cơ phân hủy nhanh cũng khiến lượng ôxy hòa tan giảm nhanh chóng, đặc biệt vào đêm khuya và rạng sáng.
Dấu hiệu nhận biết cá thiếu ôxy
Thiếu ôxy nhẹ
-
Cá nổi đầu vào sáng sớm
-
Nổi tập trung giữa ao
-
Khi có động, cá quẫy rồi chìm
-
Mặt trời lên, cá ngừng nổi
-
Miệng cá hớp khí bình tĩnh
Thiếu ôxy nặng
-
Cá nổi cả đêm, tập trung cả ven bờ
-
Khi có tiếng động, cá không phản ứng
-
Mặt trời lên vẫn nổi đầu
-
Cá thở gấp, đớp khí dữ dội
Giải pháp khắc phục thiếu ôxy hòa tan
-
Tăng cường sục khí bằng máy quạt nước, máy thổi khí, máy sủi khí đáy.
-
Bơm thêm nước mới từ 30–50 cm vào ao vào ban đêm.
-
Tạm ngưng cho ăn 1–2 ngày nếu thiếu ôxy nặng.
-
Không bón phân hữu cơ, phân chuồng trong thời điểm cá nổi đầu.
-
Xử lý đáy định kỳ 15–20 ngày bằng chế phẩm vi sinh giúp phân hủy chất hữu cơ, kiểm soát khí độc.
-
Kiểm soát tảo độc như tảo lam, tảo đỏ, tảo mắt bằng thuốc diệt tảo và vi sinh đáy, tránh hiện tượng tảo tàn làm giảm ôxy.
Cá nổi đầu do bị trúng độc
Ngoài thiếu ôxy, hiện tượng cá nổi đầu cũng có thể do trúng độc từ môi trường nước hoặc đáy ao.
Nguyên nhân cá trúng độc
-
Nước thải từ nhà máy chứa kim loại nặng, hóa chất độc hại xâm nhập ao nuôi.
-
Đáy ao ô nhiễm, chứa nhiều mùn bã hữu cơ sinh ra khí độc: H₂S, NH₃, NO₂, CH₄ qua quá trình phân hủy yếm khí.
Biểu hiện cá bị trúng độc
-
Cá bơi chao đảo, mất định hướng
-
Toàn thân chuyển màu thâm đen
-
Tăng tiết nhớt, hôn mê, chết nhanh
-
Có thể chết hàng loạt, toàn ao nếu không xử lý kịp thời
Cách xử lý khi cá bị trúng độc
Trường hợp nước nhiễm thải nhẹ
-
Dùng BIO-POWER để giải độc nước
-
Kết hợp ôxy viên, ôxy khan
-
Bơm nước mới, thay nước một phần
-
Sử dụng máy sục khí, máy sủi khí để tăng ôxy, hỗ trợ cá phục hồi
Trường hợp nhiễm khí độc đáy ao
-
Ngưng bón phân chuồng, phân xanh
-
Sục khí đáy ao bằng máy sục khí chìm hoặc máy thổi khí đáy
-
Xử lý đáy bằng chế phẩm sinh học, men phân hủy hữu cơ
-
Thay nước định kỳ từ 30–50 cm để giảm khí độc
Cá nổi đầu do thiếu ôxy hoặc trúng độc là hiện tượng nguy hiểm trong nuôi trồng thủy sản. Người nuôi cần theo dõi chặt chẽ, xử lý đúng nguyên nhân để bảo vệ đàn cá. Ưu tiên sử dụng máy sục khí, chế phẩm vi sinh và kiểm soát tốt môi trường nước là chìa khóa giúp ao nuôi ổn định, năng suất cao.
