Việc giám sát ao nuôi tôm thường xuyên giúp người nuôi kiểm soát chất lượng môi trường, hạn chế rủi ro và tối ưu hiệu quả sản xuất. Dưới đây là 7 yếu tố quan trọng cần theo dõi trong quá trình nuôi.
1. Giám sát chất lượng nước tổng thể
Các chỉ tiêu quan trọng gồm:
-
Độ pH
-
Độ mặn
-
DO (ôxy hòa tan)
-
Amoniac, nitrit, H₂SO₃
-
Độ đục và sinh vật phù du
Hầu hết các chỉ số này có thể đo bằng thiết bị đơn giản. Riêng mẫu đất cần phân tích trong phòng thí nghiệm.
2. Giám sát pH ao nuôi
pH ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình trao đổi chất và sức khỏe tôm.
-
pH < 7,5: Thay nước, bón vôi CaCO₃ (20–30kg/1.000m²) quanh bờ
-
pH > 8,5: Thay nước để giảm chất lơ lửng, hạn chế dùng vôi, giữ kiềm ổn định
-
Khi cải tạo ao, cần kiểm tra pH đất để dùng vôi hợp lý
3. Giám sát độ mặn
Độ mặn thay đổi theo mùa và thủy triều.
-
Đo độ mặn 1–2 lần/tuần
-
Nếu hệ thống lấy nước từ nhiều nguồn khác nhau, cần đo từng ao riêng biệt
-
Các ao trong cùng khu vực thường có độ mặn tương đương
4. Giám sát ôxy hòa tan (DO)
Nồng độ DO biến động mạnh trong ngày, cao nhất chiều và thấp nhất sáng sớm.
-
Ở ao nuôi thâm canh, cần đo DO cứ 2–3 giờ ban đêm
-
DO thấp có thể khiến tôm “nổi đầu” và chết hàng loạt
-
Đặt máy đo tại nhiều độ sâu để có kết quả chính xác
5. Mật độ thực vật phù du và màu nước
Màu nước phản ánh mật độ tảo và sức khỏe môi trường ao.
-
Màu lý tưởng: xanh rêu, xanh vàng, xanh nâu
-
Tầm nhìn lý tưởng qua đĩa Secchi: 40–50cm
-
Màu nước thay đổi có thể báo hiệu sự mất cân bằng sinh học
6. Giám sát và xử lý chất độc
Các chất độc phổ biến gồm:
-
CO₂
-
NH₃ (amoniac)
-
NO₂ (nitrit)
-
H₂SO₃
Các chất này tăng lên do thức ăn dư, phân hủy hữu cơ.
-
Ao thâm canh: Đo hàng tuần, xử lý kịp thời
-
Ao quảng canh: Phân tích khi tôm chậm lớn, chết rải rác
7. Quan sát bằng mắt và sàng ăn
Phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả:
-
Quan sát màu nước, độ đục, hoạt động tôm
-
Dấu hiệu bất thường: tôm bơi yếu, nổi đầu, đổi màu vỏ
-
Kiểm tra khay ăn để đánh giá khả năng hấp thụ thức ăn
-
Quan sát cả ban ngày và ban đêm, đặc biệt ở ao thâm canh
Giám sát ao nuôi tôm là bước không thể thiếu để đảm bảo hiệu quả và bền vững trong nuôi trồng thủy sản. Bằng cách theo dõi pH, độ mặn, ôxy hòa tan, độc tố và sinh vật phù du, người nuôi có thể chủ động điều chỉnh và phòng ngừa dịch bệnh. Kết hợp quan sát trực tiếp với các phương pháp đo lường sẽ giúp tối ưu năng suất và chất lượng vụ nuôi.
