Bệnh ký sinh trùng ở cá là một trong những nguyên nhân gây thiệt hại nghiêm trọng trong nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là với cá nước ngọt. Khi cá bị nhiễm ký sinh trùng, chúng thường yếu đi nhanh chóng, giảm ăn, chậm lớn và dễ chết hàng loạt nếu không được phát hiện, xử lý kịp thời. Việc hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và biện pháp phòng trị sẽ giúp bà con giảm thiểu rủi ro và nâng cao hiệu quả chăn nuôi. Bài viết sau đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết và dễ áp dụng về bệnh ký sinh trùng trên cá để bà con chủ động hơn trong công tác phòng và trị bệnh.
Bệnh ký sinh trùng ở cá nước ngọt là gì?
Trong quá trình nuôi cá nước ngọt, bệnh ký sinh trùng ở cá nước ngọt là một trong những vấn đề phổ biến và nguy hiểm nhất. Nếu không phát hiện và xử lý sớm. Bệnh này có thể làm cá yếu dần, ngừng ăn, chết hàng loạt và gây tổn thất lớn về kinh tế.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bà con nắm rõ nguyên nhân gây bệnh. Cách nhận biết cá bị ký sinh trùng và các biện pháp xử lý, phòng tránh hiệu quả.
Nguyên nhân gây bệnh ký sinh trùng ở cá nước ngọt
Nguồn nước ô nhiễm: Phân cá, thức ăn thừa và chất hữu cơ tích tụ lâu ngày là điều kiện lý tưởng cho ký sinh trùng sinh sôi.
Môi trường nuôi không ổn định: Nhiệt độ, độ pH thay đổi thất thường làm cá suy yếu, tạo cơ hội cho ký sinh trùng tấn công.
Sử dụng chất phụ gia độc hại: Một số loại thuốc, hóa chất kém chất lượng gây stress và làm suy giảm miễn dịch của cá.
Dấu hiệu nhận biết cá bị ký sinh trùng
Cá có vết thương ở da và vây: Xuất hiện đốm trắng, mất vảy, sưng đỏ hoặc lở loét, thường ở phần lưng và đuôi.
Cá thay đổi hành vi: Cá bỏ ăn, kém hoạt động, thường xuyên cọ mình vào bờ hoặc đáy ao.
Cá có dấu hiệu khó chịu: Nhảy lên mặt nước, nhấp mạnh, nổi đầu bất thường là biểu hiện của cá đang bị ngứa hoặc đau.
Các loại ký sinh trùng thường gặp
-
Trùng bánh xe (Trichodina)
-
Trùng mỏ neo (Lernaea)
-
Giun sán bám ở mang hoặc ruột
-
Trùng quả dưa (Ichthyophthirius)
Cách phòng tránh bệnh ký sinh trùng ở cá nước ngọt
Quản lý chất lượng nước tốt
-
Thay nước định kỳ 20–30%/lần
-
Sử dụng hệ thống lọc sinh học, kiểm soát độ pH từ 6.5–7.5
-
Duy trì nhiệt độ nước ổn định (25–30°C)
Cải tạo ao nuôi kỹ trước mỗi vụ
-
Vét bùn, tạt vôi, phơi đáy ao
-
Lọc nước đầu vào qua lưới hoặc túi lọc
3. Chọn giống khỏe mạnh
-
Cá giống phải đồng đều kích cỡ, không xây xát
-
Nên tắm nước muối 3–5‰ trong 5–10 phút trước khi thả
Trộn vitamin và kháng sinh tự nhiên vào thức ăn
-
Dùng Vitamin C, tỏi, men tiêu hóa để tăng sức đề kháng
-
Không cho ăn quá nhiều, tránh dư thừa gây ô nhiễm
Cách trị bệnh ký sinh trùng ở cá nước ngọt
- Tắm cá bằng thuốc tím (KMnO₄): Pha 10–12 ppm, ngâm cá trong 1–2 giờ tùy loại cá.
- Dùng muối ăn nồng độ 3–5%: Tắm cá trong 10–15 phút giúp tiêu diệt trùng đơn bào hiệu quả
- Sử dụng thuốc chuyên dụng: Các sản phẩm như Dimilin, Ivermectin, MUTI-SAN có hiệu quả cao nếu dùng đúng hướng dẫn.
- Lưu ý: Không lạm dụng kháng sinh, cần dùng đúng liều lượng
Bệnh ký sinh trùng ở cá nước ngọt tuy phổ biến. Nhưng hoàn toàn có thể phòng và trị được nếu bà con nắm rõ nguyên nhân và thực hiện các biện pháp quản lý khoa học. Chăm sóc môi trường nước tốt, chọn giống chất lượng. Và kiểm soát dịch bệnh định kỳ là những yếu tố quyết định đến sự thành công trong nuôi cá.
