Bệnh đầu vàng trên tôm sú (YHD) là một trong những bệnh nguy hiểm nhất trên tôm sú. Khi nhiễm bệnh, tôm có thể chết hàng loạt chỉ sau vài ngày, gây thiệt hại lớn cho người nuôi.
Nguyên nhân gây bệnh đầu vàng
Virus gây bệnh có cấu trúc đặc biệt
Tác nhân gây bệnh là một loại virus hình que có kích thước trung bình 44±6 x 173±13 nm. Cấu trúc axit nhân là ARN, tương đồng với virus thuộc họ Rhabdoviridae hoặc Paramyxoviridae, và gần giống Coronaviridae (theo V. Alday de Graindorge & T.W. Flegel, 1999).
Phân bố và khả năng lây lan
Virus có mặt tại nhiều quốc gia Đông Nam Á
Virus đầu vàng từng gây dịch tại Đài Loan (1987–1988) và xuất hiện ở Indonesia, Malaysia, Trung Quốc, Philippines… Ở Việt Nam, bệnh xuất hiện tại cả miền Bắc, Trung và Nam.
Đường lây chủ yếu theo chiều ngang
Virus tồn tại trong nước ao, lây qua chất thải từ tôm bệnh hoặc tôm hoang dã nhiễm virus. Chim nước cũng có thể mang mầm bệnh từ ao này sang ao khác.
Dấu hiệu nhận biết tôm bị bệnh đầu vàng
Các biểu hiện bên ngoài
-
Tôm ngừng ăn đột ngột, chết nhiều sau 1–2 ngày.
-
Gan tụy, mang chuyển sang màu vàng nhạt, thân tôm nhợt nhạt.
-
Tôm chết tập trung, nổi dạt vào bờ ao.
Quan sát mô bệnh học
-
Tế bào bị hoại tử, xuất hiện thể vùi trong nhân và tế bào chất.
-
Hồng cầu bị phá hủy, phân mảnh.
-
Ảnh hưởng đến nhiều cơ quan: hệ bạch huyết, gan tụy, mang…
Cách phòng bệnh đầu vàng ở tôm sú
Hiện chưa có thuốc đặc trị
Do chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, người nuôi cần ưu tiên phòng bệnh bằng các biện pháp chủ động và tổng hợp.
Hướng dẫn phòng bệnh hiệu quả
-
Chọn giống khỏe mạnh, không mang mầm bệnh, từ nguồn uy tín.
-
Chuẩn bị ao nuôi kỹ lưỡng: bón vôi, diệt giáp xác, phơi ao 5–7 ngày trước khi cấp nước.
-
Bổ sung vi sinh xử lý nước thường xuyên trong suốt vụ nuôi.
-
Theo dõi kỹ sự phát triển của tôm. Nếu có dấu hiệu nhiễm bệnh, cần thu hoạch sớm hoặc xử lý nước ngay.
Biện pháp xử lý và ngăn chặn lây lan
-
Không vận chuyển tôm từ vùng dịch sang vùng sạch bệnh.
-
Tiêu hủy tôm bệnh theo hướng dẫn kỹ thuật.
-
Nước thải từ ao tôm bệnh phải xử lý bằng vôi hoặc clorua vôi, tuyệt đối không xả trực tiếp ra môi trường.
Bệnh đầu vàng ở tôm sú là mối đe dọa nghiêm trọng cho nghề nuôi tôm. Tuy chưa có thuốc chữa, người nuôi hoàn toàn có thể phòng ngừa hiệu quả nếu thực hiện đúng kỹ thuật, chọn giống chất lượng và kiểm soát môi trường ao nuôi chặt chẽ.
