Trùng mỏ neo ở cá (Lernaea cyprinacea) là một loại ký sinh trùng nguy hiểm sống bám trên da, mang, vây và miệng của cá nước ngọt. Chúng có hình dáng đặc trưng với đầu như “mỏ neo” giúp bám sâu vào mô cá, gây viêm, sưng và lở loét. Đây là mối đe dọa phổ biến trong ao nuôi và bể cá cảnh, đặc biệt trên cá chép, cá trắm cỏ và nhiều loài khác.
Đặc điểm sinh học của trùng mỏ neo
-
Ký sinh chủ yếu trên cá nước ngọt ở vùng nhiệt đới
-
Con cái trưởng thành có chiều dài khoảng 10–12mm, dễ quan sát bằng mắt thường
-
Thích nghi tốt trong nhiệt độ 26–28°C
-
Ở dưới 20°C trứng chậm phát triển, dưới 14°C trùng cái ngừng sinh sản
Trùng mỏ neo thường tấn công cá ở mọi giai đoạn, đặc biệt khi cá yếu hoặc môi trường nước kém.
Vòng đời của trùng mỏ neo
1. Giai đoạn giao phối và đẻ trứng
-
Sau khi giao phối, con đực chết.
-
Con cái dùng “mỏ neo” bám vào mô cá và đẻ trứng.
-
Mỗi con cái có thể đẻ đến 250 trứng, lặp lại sau mỗi 2 tuần.
2. Phát triển ngoài môi trường
-
Trứng nở sau 24–36 giờ.
-
Trùng non sống tự do trong nước khoảng 4 ngày.
-
Sau đó, bám lên cá nhỏ, lột xác và tìm ký chủ lớn hơn.
3. Tái ký sinh
-
Trùng cái tiếp tục ký sinh, đẻ trứng lặp lại.
-
Vòng đời kéo dài từ 18–25 ngày, phụ thuộc nhiệt độ và vật chủ.
Dấu hiệu cá nhiễm trùng mỏ neo
-
Cá ngứa ngáy, cọ mình liên tục vào thành bể
-
Xuất hiện vết lở loét, viêm sưng, chảy máu
-
Cá yếu, bơi chậm, bỏ ăn, thở gấp
-
Trên da và mang thấy các sợi nhỏ như sợi chỉ – đó là thân trùng mỏ neo
Tác hại của trùng mỏ neo với cá
-
Phá hủy mô cá tại vị trí ký sinh
-
Làm cá yếu đi, tăng nguy cơ nhiễm nấm, vi khuẩn, virus
-
Gây suy giảm tăng trưởng, tỷ lệ sống thấp
-
Đặc biệt nguy hiểm với cá giống, cá non
Mặc dù trùng mỏ neo không luôn gây chết ngay, nhưng sẽ tạo điều kiện lý tưởng cho nhiễm trùng kép nếu không xử lý kịp thời.
Biện pháp phòng và trị bệnh
1. Phòng bệnh
-
Duy trì chất lượng nước ổn định, độ pH từ 7.0–8.0
-
Không nuôi cá quá dày
-
Cách ly cá mới thả trong 7–10 ngày
-
Vệ sinh định kỳ ao nuôi, thay nước thường xuyên
2. Điều trị khi nhiễm bệnh
-
Loại bỏ cá bị nặng ra khỏi đàn
-
Tắm cá bằng dung dịch formalin 25ppm trong 30 phút
-
Sử dụng thuốc tím (KMnO₄) 2–3ppm, duy trì từ 3–5 ngày
-
Kết hợp bổ sung vitamin C, men tiêu hóa để tăng sức đề kháng
Lưu ý khi điều trị trùng mỏ neo ở cá
-
Không dùng liều thuốc quá mạnh gây sốc cho cá
-
Không điều trị khi cá đang yếu hoặc thời tiết xấu
-
Sau điều trị cần theo dõi vết thương để tránh nhiễm trùng tiếp
-
Tăng cường sục khí, giữ nước sạch và ổn định nhiệt độ
Trùng mỏ neo ở cá là loại ký sinh nguy hiểm, có khả năng phát triển nhanh và lây lan rộng trong môi trường nuôi. Phát hiện sớm và điều trị đúng cách là chìa khóa để hạn chế thiệt hại.
📞 Bà con cần tư vấn thêm? Liên hệ 0965.111.875 để được hỗ trợ miễn phí từ chuyên gia thủy sản!
